Yapay Zeka ve Mühendislik


Makinelerin insanları geçtiği ilk noktalardan birisi hiç şüphesiz hesap makinelerinin icadı idi. Artık insanlardan daha iyi hesaplama yapabilen makinelerimiz vardı. Bunun üzerine hesaplamada dev adımlar atılabilir ve hesaplamaya dayalı işler daha kolay yapılabilirdi. Belki de hesaplamadaki bu başarı nedeniyle çağın icadı bilgisayarlara hesaplayıcı yani computer adı verildi. Computer, hesaplama ile kalmadı programlama yetenekleri ile gelişti de gelişti. Bilgisayarlar sayesinde sınırları belli, deterministik problemlerde harikalar yaratabiliyor ve insanlığı dönüştürebiliyorduk. Hatta kodlamada belli bir aşamaya geldiğimizde "dünyayı bile programlayabiliriz" diye düşünüyorduk. Gelin görün ki dünyanın belirsizlikleri klasik programlamayı dünyanın gerçek problemleri karşısında yetersiz bırakmaya başladı. Sınırları belli olmayan bu belirsizlikler dünyasını programlayabilmek için başka şeylere ihtiyaç vardı ve bu çabaların bir sonucu olarak Yapay Zeka ve Makine öğrenmesini icat etti insanlık. Daha sonra da derin öğrenme ve gelişmiş derin öğrenme. Yapay zeka çabası da aslında insanı geçen şeyler yapmak istiyor ve insana yardım etmek isteyen programlar geliştiriyordu. İyi de programları biz ne için geliştiriyorduk, tabi ki insanlığın ilerlemesi için ve ihtiyaçlarını gidermek için. 

Yapay zeka makinelerin hesaplama yeteneklerini artırdı. Yapay zeka klasik programlamanın yetersiz kaldığı yerler için çözüm üretti ama bunu yaparken yine programlamanın yeteneklerini kullandı ve mühendisliğin disiplinini kullandı. Hakikaten mühendislik neydi? Mühendislik, insanlığın refahı için çözüm geliştirme bilimi değil miydi? İnsanlar daha konforlu yolları kullansın diye İnşaat mühendisleri, sularından enerji elde edebilsin diye yer bilimi mühendisleri, temiz bir çevre için çevre mühendisleri, daha sağlıklı ve uygun gıda için gıda mühendisleri çalışmıyor muydu. Yapay zeka da insanlığın refahına hizmet ettiğine ve edeceğine göre Yapay zeka da bir mühendislik disiplini içerisinde ele alınmalı değil miydi. Zaten öyle de oldu. 

Her ne vakit yapay zekada bir gelişme yaşasak bunu somut olarak kodlayarak görebiliyoruz. Ne zaman insanlığın faydasına bir gelişme var hemen mühendisçe yaklaşıyor ve ürüne dönüştürüyoruz. Hastalık teşhisi için bir model ortaya çıkıyor bu modeli bir yazılımın içine gömüyor ve bir karar destek sistemi hazırlıyoruz. 

Yazılım geliştirme yaşam döngüsünden vazgeçmiyor ama yapay zeka ile o döngüyü genişletiyoruz. Yazılım geliştirmeye yapay zeka ve veri bilimi bakış açısı ile yaklaşıyor ve nihayetinde içinde belirsizlik olan problemleri de yapay zeka yardımıyla yazılıma dönüştürebiliyoruz. 

Evet, yapay zeka yapay zekadan fazlasıdır. Bu fazlalık da onun kodlanması ve bir yazılıma dönüştürülmesi ile karşımıza çıkmaktadır. Yapay zekanın teorisine hakim olarak, onu mühendis disiplininde ele alarak insanlığın hizmetine dönüştürmeye devam edeceğiz. Sadece yapay zeka deneyleri yapıp herhangi bir problemde yapay zeka algoritmasının verdiği doğruluk ile övünmeyecek aynı zamanda gerçek hayattaki bir problemi yüksek hassasiyetle yapay zeka içeren yazılımlarla yerine getireceğiz. 

Bu noktada belki yapay zeka mühendisliği bölümlerinin artırılması bahsettiğim hedeflere bizi daha hızlı yaklaştırabilir. Ama bu eğitimlerin verilebilmesi için de sanırım hem mühendisliğin hem de yapay zekanın hakkını verebilecek iyi yetişmiş kişilere ihtiyaç olacaktır. 

Yapay Zekalı günler dileklerimle...

Prof. Dr. Hidayet Takcı

Aralık 2024, Sivas 

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

CUMHURİYET DEMEK

Resim
Yaklaşık her gün Cumhuriyet’in temellerinin atıldığı kongre binasının önünden geçince, adı Cumhuriyet olan bir üniversitede çalışınca, Cumhuriyetin ilanında katkısı olan bir aileden gelince insan ister istemez Cumhuriyet kavramını uzun uzadıya düşünmeden edemiyor. Evet, Cumhuriyet demek ne demek? Bir kavramı anlatmada en çok tercih edilen yöntem onun kelime anlamından yola çıkmaktır. Hâlbuki ben kelime anlamının yetersiz kalacağını bilerek onu kazanımlarıyla anlatmak istiyorum. Her şeyden evvel Cumhuriyet; uğruna vatan evlatlarının seve seve canını verdiği, ömrünü adadığı ve sonunda ulaştığı kızıl elmadır. Vatan için gidip de gelmeyenlerin, gelip de sevdiklerini bulamayanların, fakirliğin, çilenin sonucu kurulan düzendir Cumhuriyet.    Geç kaldığımız muasır medeniyet yarışına bizi yeniden dâhil eden ve o yarışta önemli mevkilere bizi getiren motivasyondur Cumhuriyet. Cumhuriyet Anadolu’nun bir köyünden çıkıp alın teri dökerek bu ülkenin en önemli kurumlarında ve en ö...
Devamı

VERİ BİLİMİ

Resim
Anlatılmaz yaşanır diyebileceğimiz şeylerden birisi hiç şüphesiz veri kavramı. Her birimiz her gün tonlarca veri oluşturur ama veri kavramını çok da anlaşılır şekilde tarif edemeyiz veya anlatamayız. Anlatmaya başladığımızda da gözü kapalı insanların fili tarif etmeye çalıştığı gibi dokunabildiğimiz ve hissedebildiğimiz kadarını anlatabiliriz. Ve eğer bütüne hâkim değilsek bir de inat ederiz kıt tanımlamalarımız konusunda. O nedenle bu yazımda veri nedir diye bir soru sorup da ona eksik tanım yapmak istemedim onun yerine yaşayan veri ya da hayatımızdaki veri üzerinden yazımı derinleştirmek istedim. Sabah uyandığımız andan akşam yatağa girdiğimiz ana kadar hepimiz çeşitli işler yapar ve olaylar yaşarız. Okula gideriz, işe gideriz, çarşıya gideriz, çalışırız ya da gezeriz, ya da evimizde oturur bir şeyler yapar ya da yapmadan vakit öldürürüz. Bütün bunlar içerisinden kaydetmeye değer bulduğumuz şeyleri kaydettiğimiz andan itibaren onlar veriye dönüşür. O zaman veri olmanın şartlarından b...
Devamı

YAPAY ZEKÂ FIRSAT MI TEHDİT Mİ?

Resim
Şu an kullanmakta olduğumuz bilgisayarların emekleme dönemi kadar erken bir dönemde ilk yapay zekâ fikirleri yapay zekâ adlandırmasıyla birlikte konuşulmaya başlanmıştı bile. Hatta kimilerine göre yapay zekâ kavram olarak değilse de işleyiş olarak belki bin yıl öncesinde sahada yer alıyordu. Adı yapay zekâ değildi ama mekanik icatların birçoğunda yapay zekâ ruhu yer alıyordu. İnsan denetimi olmadan insan gibi hareket ediyordu mekanik aygıtlar. Yakın döneme geldiğimizde yapay zekânın sorulara verdiği cevaplar ile insanın verdiği cevaplar karşılaştırıyor ve cevap veren insan mı yapay zekâ mı olduğu Turing testi ile bulunmaya çalışılıyordu. Her ne kadar Turing testi sonucuna göre insan tarafından verilen cevap ile yapay zekâ tarafından verilen cevap ayırt edilebildiyse de günümüzde artık insanların ürettiği metinler ile yapay zekânın ürettiği metinleri çok da ayırt edemiyor durumdayız.  Yine erken sayılabilecek bir dönemde ELIZA sizinle bir insan gibi hatta bir psikolog gibi diyalog...
Devamı